Γ' κλίση ουσιαστικών Αρχαίας Ελληνικής

Γ' ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΏΝ Τα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης διακρίνονται: α) ως προς την κατάληξη, σε καταληκτικά και ακατάληκτα

ü  Καταληκτικά λέγονται τα ουσιαστικά που στην ονομαστική ενικού έχουν κατάληξη –ς. ü  Ακατάληκτα λέγονται τα ουσιαστικά που στην ονομαστική ενικού δεν έχουν κατάληξη.

β) ως προς το θέμα, σε μονόθεμα και διπλόθεμα

ü  Μονόθεμα λέγονται τα ουσιαστικά που διατηρούν το αρχικό τους θέμα σε όλες τις πτώσεις. ü  Διπλόθεμα λέγονται τα ουσιαστικά που παρουσιάζουν δυο θέματα κατά την κλίση τους.

γ) ως προς τον χαρακτήρα του θέματος (δηλαδή το τελευταίο γράμμα πριν από την κατάληξη), σε φωνηεντόληκτα – συμφωνόληκτα

ü  Φωνηεντόληκτα λέγονται τα ουσιαστικά που έχουν χαρακτήρα θέματος φωνήεν. ü  Συμφωνόληκτα λέγονται τα ουσιαστικά που έχουν χαρακτήρα θέματος σύμφωνο.

Γενικές καταλήξεις:

	ΑΡΣΕΝΙΚΑ & ΘΗΛΥΚΑ		ΟΥΔΕΤΕΡΑ
	ΕΝΙΚΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ	ΕΝΙΚΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	-ς ή -	-ες	_	-α
ΓΕΝΙΚΗ	-ος ή –ως	-ων	-ος ή –ως	-ων
ΔΟΤΙΚΗ	-ι	-σι(ν)	-ι	-σι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	-α ή –ν	-ας ή –ς	_	-α
ΚΛΗΤΙΚΗ	-ς ή -	-ες	_	-α

Γενικές Παρατηρήσεις: 1) Τα μονοσύλλαβα ονόματα της γ΄κλίσης στη γενική και δοτική όλων των αριθμών τονίζονται στη λήγουσα. π.χ. ἡ φλόξ, τῆς φλογός, τῇ φλογί – τῶν φλογῶν, ταῖς φλοξί Εξαιρούνται και δεν τονίζονται στη λήγουσα: ὁ θώς, τῶν θώων τὸ οὖς, τῶν ὤτων ὁ παῖς, τῶν παίδων ὁ Τρώς, τῶν Τρώων ἡ δᾴς, τῶν δᾴδων τὸ φῶς, τῶν φώτων 2) Το –ι– και το –α– στις καταλήξεις της γ΄ κλίσης ουσιαστικών είναι βραχύχρονα. 3) Τα αρσενικά και τα θηλυκά της γ΄ κλίσης ουσιαστικών έχουν τις ίδιες καταλήξεις σε όλες τις πτώσεις. 4)Τα ουδέτερα ονόματα της γ΄ κλίσης έχουν τρεις πτώσεις όμοιες σε ενικό και πληθυντικό αριθμό (ονομαστική, αιτιατική και κλητική). 5) Περισπωμένη παίρνουν: α) Οι μονοσύλλαβοι τύποι της ονομαστικής, αιτιατικής και κλητικής ενικού που έχουν χαρακτήρα -ι- και -υ-: π.χ. ὁ κῖς, τὸν κῖν, (ὦ) κῖ ὁ σῦς, τὸν σῦν, (ὦ) σῦ. β) Η αιτιατική πληθυντικού των ονομάτων σε -υς, όταν τονίζεται στη λήγουσα: π.χ. τοὺς ἰχθῦς, τὰς κλιτῦς. γ) Η ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού των ονομάτων πῦρ και οὖς: π.χ. τὸ πῦρ, τὸ πῦρ, (ὦ) πῦρ τὸ οὖς, τὸ οὖς, (ὦ) οὖς. δ) Η ονομαστική και κλητική ενικού του θηλυκού του ονόματος ἡ γλαῦξ: π.χ ἡ γλαῦξ, (ὦ) γλαῦξ. ε) Η κλητική ενικού των ονομάτων σε -ευς: π.χ. (ὦ) βασιλεῦ, (ὦ) γονεῦ, (ὦ) ἱερεῦ. στ) Τα συνηρημένα: ὁ παῖς, τὸ φῶς, ὁ Ξενοφῶν, κ.ά.

ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ

Καταληκτικά μονόθεμα φωνηεντόληκτα σε εύς (γεν. έως)

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	βασιλεύς		οἱ	βασιλεῖς
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	βασιλέως		τῶν	βασιλέων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	βασιλεῖ		τοῖς	βασιλεῦσι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	βασιλέα		τούς	βασιλεῖς
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	βασιλεῦ		(ὦ)	βασιλεῖς

Ενικός

ονομ.               ὁ ἁλιεὺ-ς                                 ἡ γραῦ-ς                      ὁ βοῦ-ς

γεν.                 τοῦ ἁλιέως καὶ ἁλιῶς                   τῆς γρα-ὸς                  τοῦ βο-ός

δοτ.                  τῷ ἁλιεῖ                                   τῇ γρα-ῒ                       τῲ βο-ῒ

αιτ.                   τὸν ἁλιέ-α καὶ ἁλιᾶ             τὴν γραῦ-ν                  τὸν βοῦ-ν

κλητ.                ὦ ἁλιεῦ                                   ὦ γραῦ                        ὦ βοῦ

Πληθυντικὸς

ονομ.               οἱ ἁλιεῖς                                   αἱ γρᾶ- ες                    οἱ βό-ες

γεν.                 τῶν ἁλιέων καὶ ἁλιῶν                        τῶν γρα- ῶν               τῶν βο-ῶν

δοτ.                  τοῖς ἁλιεῦ-σι                            ταῖς γραυ- σὶ               τοῖς βου-σὶ

αιτ.                   τοὺς ἁλιέ-ας καὶ ἁλιᾶς            τὰς γραῦ- ς                 τοὺς βοῦ-ς

κλητ.                ὦ ἁλιεῖς                                   ὦ γρᾶ- ες                    ὦ βό-ες

Παρατήρηση Όσα φωνηεντόληκτα σε -εὺς έχουν φωνήεν προ του τελικού ε τού θέματος συνήθως συναιρούν το ε αυτό με το επόμενο ω και α των καταλήξεων (της γενικής καὶ αιτιατικής τού ενικού και τού πληθυντικού): (Εὐβοέως) Εὐβοῶς, (Εὐβοέων) Εὐβοῶν, (Εὐβοέα) Εὐβοᾶ, (Εὐβοέας) Εὐβοᾶς.

Φωνηεντόληκτα μονόθεμα σε –ως, -ωος / -υς, -υος / -ι, -ιος      

-ως, -ωος

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	ἥρως		οἱ	ἥρωες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	ἥρωος		τῶν	ἡρώων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	ἥρωι		τοῖς	ἥρωσι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	ἥρωα		τούς	ἥρωας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	ἥρως		(ὦ)	ἥρωες

-υς, -υος, και -ι, -ιος

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	ἰχθύς		οἱ	ἰχθύες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	ἰχθύος		τῶν	ἰχθύων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	ἰχθύι		τοῖς	ἰχθύσι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	ἰχθύν		τούς	ἰχθῦς
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	ἰχθύ		(ὦ)	ἰχθύες

Ενικὸς

ονομ.               ὁ θὼ- ς                        ἡ δρῦ- ς                       ὁ κῖς

γεν.                 τοῦ θω-ὸς                    τῆς δρυ-ὸς                  τοῦ κι-ός

δοτ.                  τῷ θω-ὶ                       τῆ δρυ-ὶ                   τῷ κι-ί

αιτ.                   τὸν θῶ-α                     τὴν δρῦ-ν                    τὸν κῖ-ν

κλητ.                ὦ θὼ-ς                        ὦ δρῦ                          ὦ κῖ

Πληθυντικὸς

ονομ.               οἱ θῶ- ες                      αἱ δρύ- ες                    οἱ κῖ-ες

γεν.                 τῶν θώ- ων                τῶν δρυ- ῶν            τῶν κι-ῶν

δοτ.                  τοῖς θω- σὶ                   ταῖς δρυ- σὶ                 τοῖς κι-σί

αιτ.                   τοὺς  θῶ- ας               τὰς δρῦ- ς                   τοὺς κῖ-ς

κλητ.                ὦ θῶ- ες                     ὦ δρύ- ες                    ὦ κῖ-ες

Καταληκτικά διπλόθεμα φωνηεντόληκτα σε –ις , –εως) / -υς, -έως / -υ, -εως

-ις, -εως

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ἡ	πόλις		αἱ	πόλεις
ΓΕΝΙΚΗ	τῆς	πόλεως		τῶν	πόλεων
ΔΟΤΙΚΗ	τῇ	πόλει		ταῖς	πόλεσι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τήν	πόλιν		τάς	πόλεις
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	πόλι		(ὦ)	πόλεις

-υ, -εως

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	τό	ἂστυ		τά	ἂστη
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	ἂστεως		τῶν	ἂστεων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	ἂστει		τοῖς	ἂστεσι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τό	ἂστυ		τά	ἂστη
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	ἂστυ		(ὦ)	ἂστη

Ενικὸς

ονομ.   ὁ πρύτανι- ς                        ὁ πέλεκυ- ς                

γεν.     τοῦ πρυτάνε-ως                   τοῦ πελέκε-ως           

δοτ.      τῷ πρυτάνει                            τῷ πελέκει                

αιτ.       τὸν πρύτανι-ν                             τὸν πέλεκυ-ν          

κλητ.    ὦ πρύτανι                               ὦ πέλεκυ                   

Πληθυντικὸς

ονομ.   οἱ πρυτάνεις                            οἱ πελέκεις                 

γεν.     τῶν πρυτάνε-ων                    τῶν πελέκε-ων          

δοτ.      τοῖς πρυτάνε-σι                       τοῖς πελέκε-σι                        

αιτ.       τοὺς πρυτάνεις                       τοὺς πελέκεις             

κλητ.    ὦ πρυτάνεις                           ὦ πελέκεις                 

Παρατηρήσεις 1) Κατὰ το όνομα ὁ πέλεκυς κλίνονται τα ονόματα ὁ πῆχυς, ὁ πρέσβυς. 2) Τα ονόματα τίγρις και τύρσις κλίνονται στον ενικό αριθμό κατά το όνομα ὁ κῖς, ενώ στον πληθυντικό κατά το πόλις (δηλαδή στον ενικό είναι μονόθεμα, ενώ στον πληθυντικό διπλόθεμα). 3) Τὸ όνομα ὁ ἔγχελυς στον ενικὸ αριθμό κλίνεται κατὰ το όνομα ἰχθὺς, ενώ στον πληθυντικό κατά το πόλις (δηλαδή στον ενικό είναι μονόθεμο, ενώ στον πληθυντικό διπλόθεμο).

Ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ, (-οῦς):

Ενικός αριθμός			Πληθυντικός αριθμός
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ.	ἡ λεχὼ τῆς λεχοῦς τῇ λεχοῖ τὴν λεχὼ (ὦ) λεχοῖ	αἱ λεχοὶ (κατά τη β΄ κλίση) τῶν λεχῶν ταῖς λεχοῖς  τὰς λεχοὺς (ὦ) λεχοὶ

Παρατηρήσεις: Τα ακατάληκτα διπλόθεμα σε -ώ, -οῦς: α) Δεν έχουν κανονικά πληθυντικό αριθμό. Αν όμως χρειαστεί να τον σχηματίσουν, κλίνονται κατά την β΄κλίση π.χ. ἡ λεχώ, αἱ λεχοί. β) Σχηματίζουν την κλητική ενικού σε -οῖ και τονίζονται αναλογικά με τη δοτική π.χ. τῇ πειθοῖ, (ὦ) πειθοῖ.

ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑ

Αφωνόληκτα

Ουρανικόληκτα

                    Θεμα σε κ, γ, χ

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	κόραξ		οἱ	κόρακες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	κόρακος		τῶν	κοράκων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	κόρακι		τοῖς	κόραξι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	κόρακα		τούς	κόρακας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	κόραξ		(ὦ)	κόρακες

Χειλικόληκτα

Θέμα σε π, β, φ

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ἡ	φλέψ		αἱ	φλέβες
ΓΕΝΙΚΗ	τῆς	φλεβός		τῶν	φλεβῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῇ	φλεβί		ταῖς	φλεψί
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τήν	φλέβα		τάς	φλέβας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	φλέψ		(ὦ)	φλέβες

Παρατήρηση: Στα ουρανικόληκτα και τα χειλικόληκτα ουσιαστικά το κ, γ, χ, και τα π, β, φ μετατρέπονται μαζί με το –σ- της κατάληξης σε –ξ και –ψ αντίστοιχα στην ονομαστική και κλητική ενικού καθώς και στην δοτική πληθυντικού.

Οδοντικόληκτα

θέμα σε τ, δ, θ

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	γέρων		οἱ	γέροντες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	γέροντος		τῶν	γερόντων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	γέροντι		τοῖς	γέρουσι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	γέροντα		τούς	γέροντας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	γέρον		(ὦ)	γέροντες

Παρατήρηση: Τα οδοντικόληκτα βαρύτονα (=αυτά που δεν τονίζονται στη λήγουσα) διπλόθεμα σε -ων, -οντος σχηματίζουν την κλητική ενικού σε –ον. π.χ. ὁ γέρων, (ὦ) γέρον Αντίθετα, τα συνηρημένα σχηματίζουν την κλητική ενικού σε -ῶν, -ῶντος, π.χ. ὁ Ξενοφῶν, (ὦ) Ξενοφῶν

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	γίγας		οἱ	γίγαντες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	γίγαντος		τῶν	γιγάντων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	γίγαντι		τοῖς	γίγασι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	γίγαντα		τούς	γίγαντας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	γίγαν		(ὦ)	γίγαντες

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	ἀνδριάς		οἱ	ἀνδριάντες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	ἀνδριάντος		τῶν	ἀνδριάντων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	ἀνδριάντι		τοῖς	ἀνδριάσι(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	ἀνδριάντα		τούς	ἀνδριάντας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	ἀνδριάς		(ὦ)	ἀνδριάντες

Παρατήρηση: Τα οδοντικόληκτα βαρύτονα (=αυτά που δεν τονίζονται στη λήγουσα) σε -ας (-αντος) σχηματίζουν την κλητική ενικού όμοια με το θέμα (με αποβολή του οδοντικού χαρακτήρα): π.χ. ὁ γίγας , (ὦ) γίγαν.

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ἡ	πατρίς		αἱ	πατρίδες
ΓΕΝΙΚΗ	τὴς	πατρίδος		τῶν	πατρίδων
ΔΟΤΙΚΗ	τῇ	πατρίδι		ταῖς	πατρίσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τήν	πατρίδα		τάς	πατρίδας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	πατρίς		(ὦ)	πατρίδες

Ενικὸς

ονομ.               ὁ τάπης                                               ὁ ὄρνις

γεν.                 τοῦ τάπητ-ος                                       τοῦ ὄρνιθ- ος

δοτ.                  τῷ τάπητ-ι                                           τῷ ὄρνιθ- ι

αιτ.                   τὸν τάπητ- α                                       τὸν ὄρνιν

κλητ.                ὧ τάπης                                              ὦ ὄρνι

Πληθυντικὸς

ονομ.               οἱ τάπητ- ες                                         οἱ ὄρνιθ- ες

γεν.                 τῶν ταπήτ- ων                                    τῶν ὀρνίθ- ων

δοτ.                  τοῖς τάπησ- ι                                        τοῖς ὄρνι- σι

αιτ.                   τοὺς τάπητ- ας                                    τοὺς ὄρνιθ- ας

κλητ.                ὦ τάπητ- ες                                         ὦ ὄρνιθ- ες

Παρατηρήσεις 1) Τα βαρύτονα (δηλαδή τα ουσιαστικά που δεν τονίζονται στη λήγουσα) οδοντικόληκτα σε –ις, -ιδος / -ιτος / -ιθος (π.χ. ὄρνις, χάρις , κ.ά.) σχηματίζουν την αιτιατική σε –ν και την κλητική ενικού όμοια με το θέμα χωρίς την κατάληξη. 2) Τα ουσιαστικά «τυραννὶς» και  «παῖς» σχηματίζουν την κλητική ενικού χωρίς κατάληξη. Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ. ἡ τυραννὶς τῆς τυραννίδος τῇ τυραννίδι τὴν τυραννίδα (ὦ) τυραννὶ αἱ τυραννίδες τῶν τυραννίδων ταῖς τυραννίσι τὰς τυραννίδας (ὦ) τυραννίδες Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ. ὁ παῖς τοῦ παιδὸς τῷ παιδὶ τὸν παῖδα (ὦ) παῖ οἱ παῖδες τῶν παίδων τοῖς παισὶ τοὺς παῖδας (ὦ) παῖδες 3) Τα οδοντικόληκτα ουσιαστικά σε  -ις έχουν το –ι- βραχύχρονο (π.χ. ἡ πατρίς –τῆς πατρίδος). Εξαιρούνται: ἀψίς, βαλβίς, κηλίς, κνημίς, κρηπίς, σφραγίς, ψηφίς, νησίς (π.χ. ἡ ἀψίς, τῆς ἀψῖδος).

Ουδέτερα (οδοντικόληκτα)

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	τό	σῆμα		τά	σήματα
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	σήματος		τῶν	σημάτων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	σήματι		τοῖς	σήμασι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τό	σῆμα		τά	σήματα
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	σῆμα		(ὦ)	σήματα

Ημιφωνόληκτα μονόθεμα (ερρινόληκτα)

                                Θέμα σε –ν

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	Ἓλλην		οἱ	Ἓλληνες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	Ἓλληνος		τῶν	Ἑλλήνων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	Ἓλληνι		τοῖς	Ἓλλησι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	Ἓλληνα		τούς	Ἓλληνας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	Ἓλλην		(ὦ)	Ἓλληνες

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	ἀγών		οἱ	ἀγῶνες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	ἀγῶνος		τῶν	ἀγώνων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	ἀγῶνι		τοῖς	ἀγῶσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	ἀγῶνα		τούς	ἀγῶνας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	ἀγών		(ὦ)	ἀγῶνες

Ενικός

ονομ.               ὁ δελφὶς                      παιὰν

γεν.                 τοῦ δελφῖν- ος             παιᾶν- ος

δοτ.                  τῷ δελφῖν- ι                 παιᾶν- ι

αιτ.                   τὸν δελφῖν- α              παιᾶν- α

κλητ.                ὦ δελφὶς                     παιὰν

Πληθυντικὸς

ονομ.               οἱ δελφῖν- ες                παιᾶν- ες

γεν.                 τῶν δελφίν- ων          παιάν- ων      

δοτ.                 τοῖς δελφῖ- σι               παιᾶ- σι

αιτ.                   τοὺς δελφῖν- ας           παιᾶν- ας

κλητ.                ὦ δελφῖν- ες               παιᾶν- ες

Παρατήρηση: Τα φωνήεντα -ι- και -α- εμπρός από τον χαρακτήρα -ν- των μονόθεμων καταληκτικών σε -ίς, -ῖνος και των μονόθεμων ακατάληκτων σε -άν, -ᾶνος είναι μακρόχρονα.

Ημιφωνόληκτα διπλόθεμα (ερρινόληκτα)

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	πνεύμων		οἱ	πνεύμονες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	πνεύμονος		τῶν	πνευμόνων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	πνεύμονι		τοῖς	πνεύμοσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	πνεύμονα		τούς	πνεύμονας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	πνεῦμον		(ὦ)	πνεύμονες

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	πυθμήν		οἱ	πυθμένες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	πυθμένος		τῶν	πυθμένων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	πυθμένι		τοῖς	πυθμέσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	πυθμένα		τούς	πυθμένας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	πυθμήν		(ὦ)	πυθμένες

Παρατηρήσεις: 1) Εμπειρικά, όταν στα ουσιαστικά σε –ων που έχουν δύο συλλαβές η κατάληξη τονίζεται, τότε το –ω- παραμένει σε όλες τις πτώσεις, όπως ὁ ἀγών. Αντίθετα όταν το –ων δεν τονίζεται, το –ω- μετατρέπεται σε –ο- σε όλες τις υπόλοιπες πτώσεις, όπως ὁ πνεύμων. 2) Τα ερρινόληκτα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης έχουν την κλητική ενικού όμοια με την ονομαστική, εκτός από τα βαρύτονα διπλόθεμα σε -ων, -ονος που σχηματίζουν κλητική ενικού όμοια με το ασθενές θέμα: π.χ. ὁ δαίμων, (ὦ) δαῖμον ὁ τέκτων, (ὦ) τέκτον.

Ημιφωνόληκτα υγρόληκτα μονόθεμα

                                Θέμα σε –ρ

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	σωτήρ		οἱ	σωτῆρες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	σωτῆρος		τῶν	σωτήρων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	σωτῆρι		τοῖς	σωτῆρσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	σωτῆρα		τούς	σωτῆρας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	σῶτερ		(ὦ)	σωτῆρες

Ενικὸς ονομ.               ὁ κρατὴρ         γεν.                 τοῦ κρατῆρ- ος δοτ.                  τῷ κρατῆρ- ι αΙτ.                  τὸν κρατῆρ- α κλητ.                ὦ κρατὴρ

Πληθυντικὸς ονομ.               οἱ κρατῆρ- ες γεν.                 τῶν κρατήρ- ων δοτ.                  τοῖς κρατῆρ- σι αΙτ.                  τοὺς κρατῆρ- ας κλητ.                ὦ κρατῆρ- ες

Ημιφωνόληκτα υγρόληκτα διπλόθεμα

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	πράκτωρ		οἱ	πράκτορες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	πράκτορος		τῶν	πρακτόρων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	πράκτορι		τοῖς	πράκτορσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	πράκτορα		τούς	πράκτορας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	πράκτορ		(ὦ)	πράκτορες

Ενικός

ονομ.               ὁ          ἀθὴρ                ῥήτωρ

γεν.                 τοῦ       ἀθέρ- ος          ῥήτορ- ος

δοτ.                  τῷ        ἀθέρ- ι                         ῥήτορ- ι

αιτ.                   τὸν       ἀθέρ- α           ῥήτορ- α

κλητ.                ὦ         ἀθὴρ                ῥῆτορ

Πληθυντικὸς

ονομ.               οἱ         ἀθέρ- ες          ῥήτορ- ες

γεν.                 τῶν      ἀθέρ- ων         ῥητόρ- ων

δοτ.                  τοῖς      ἀθέρ- σι           ῥήτορ- σι

αιτ.                   τοὺς     ἀθέρ- ας          ῥήτορ- ας

κλητ.                ὦ         ἀθέρ- ες          ῥήτορ- ες

Παρατήρηση: Κατὰ το όνομα ὁ ἀθὴρ κλίνεται και το όνομα ὁ ἀστὴρ (τοῦ ἀστέρος), αλλὰ ὁ ἀστὴρ σχηματίζει την δοτικὴ πληθυντικού τοῖς ἀστράσι (κατὰ τὰ συγκοπτόμενα).

Συγκοπτόμενα διπλόθεμα υγρόληκτα

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	ἀνήρ		οἱ	ἂνδρες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	ἀνδρός		τῶν	ἀνδρῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	ἀνδρί		τοῖς	ἀνδράσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	ἂνδρα		τούς	ἂνδρας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	ἂνερ		(ὦ)	ἂνδρες

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	πατήρ		οἱ	πατέρες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	πατρός		τῶν	πατέρων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	πατρί		τοῖς	πατράσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	πατέρα		τούς	πατέρας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	πάτερ		(ὦ)	πατέρες

Ενικὸς

ἡ Δημήτηρ

τῆς Δήμητρ-ος

τῇ Δήμητρ-ι

τὴν Δήμητρ-α

ὦ Δήμητερ

Παρατηρήσεις 1) Όπως το ουσιαστικό ὁ πατήρ κλίνονται επίσης τα ουσιαστικά ἡ μήτηρ, ἡ θυγάτηρ, ἡ γαστήρ, ἡ Δημήτηρ. 2) Τα συγκοπτόμενα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης σχηματίζουν την κλητική ενικού όμοια με το ασθενές θέμα και τονίζονται στην αρχική συλλαβή. Εξαιρείται το ουσιαστικό «ἡ γαστὴρ» που σχηματίζει την κλητική όμοια με την ονομαστική: (ὦ) γαστήρ.

Σιγμόληκτα ακατάληκτα ουδέτερα σε –ος

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	τό	βέλος		τά	βέλη
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	βέλους		τῶν	βελῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	βέλει		τοῖς	βέλεσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τό	βέλος		τά	βέλη
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	βέλος		(ὦ)	βέλη

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	τό	χρέος		τά	χρέα
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	χρέους		τῶν	χρεῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	χρέει		τοῖς	χρέεσι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τό	χρέος		τά	χρέα
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	χρέος		(ὦ)	χρέα

Παρατήρηση Τα ουδέτερα σιγμόληκτα σε -ος σχηματίζουν την ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού σε -η. π.χ. τὰ βέλεσ- α > βέλε-α > βέλη. Αν όμως λήγουν σε -έος, τότε συναιρούν το ε+α σε α: π.χ. τὸ χρέος- τὰ χρέε-α > χρέα,  τὰ κλέε-α > κλέα.

Σιγμόληκτα αρσενικά

	ΕΝΙΚΟΣ					ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	Σωκράτης				οἱ		Σωκράται
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	Σωκράτους				τῶν		Σωκρατῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	Σωκράτει				τοῖς		Σωκράταις
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	Σωκράτη				τούς		Σωκράτας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	Σώκρατες				(ὦ)		Σωκράται
	ΕΝΙΚΟΣ				ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	Ἡρακλῆς			οἱ		Ἡρακλεῖς
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	Ἡρακλέους			τῶν		Ἡρακλέων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	Ἡρακλεῖ			τοῖς		-
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	Ἡρακλέα			τούς		Ἡρακλεῖς
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	Ἡράκλεις			(ὦ)		Ἡρακλεῖς

Παρατηρήσεις 1) Πρόκειται για κύρια ονόματα σε –ης (γεν. –ους), τα οποία είναι κυρίως σύνθετα με β’ συνθετικό ουδέτερο σιγμόληκτο σε –ος (π.χ. Περικλῆς  < περί + κλέος) ή ρήμα (π.χ. Ἀριστοφάνης < ἄριστος + φαίνομαι). 2) Όταν έχουν πληθυντικό αριθμό, τα ονόματα σε –ης τον σχηματίζουν κατά την α’ κλίση. 3) Τὰ εἱς -ης, γεν. -ους σχηματίζουν την αιτιατικὴ ενικού και σε -ην (κατὰ τα πρωτόκλιτα): τὸν Σωκράτην, τὸν Δημοσθένην (όπως: τὸν Ἀριστείδην).

Ουδέτερα σιγμόληκτα σε -ας, γεν. -ως (ή -ατος)

῾

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	τό	κέρας		τά	κέρα ἢ κέρατ-α
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	κέρως ἢ κέρατος		τῶν	κερῶν ἢ κεράτων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	κέρᾳ ἢ κέρατ-ι		τοῖς	κέρα-σι
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τό	κέρας		τά	κέρα ἢ κέρατ-α
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	κέρας		(ὦ)	κέρα ἢ κέρατ-α

Παρατηρήσεις 1) Τα ουσιαστικά «τὸ γέρας» και «τὸ γῆρας» κλίνονται όπως «τὸ κρέας». Έχουν θέμα παντού καθαρά σιγμόληκτο. Προσοχή: «τὸ γῆρας» δεν έχει πληθυντικό. 2) Το ουσιαστικό «τὸ κέρας» κλίνεται σύμφωνα με τα σιγμόληκτα («τὸ κρέας») αλλά και σύμφωνα με τα οδοντικόληκτα («τὸ πέρας»). Έχει διπλούς τύπους στη γενική και δοτική του ενικού και σε όλες τις πτώσεις του πληθυντικού εκτός της δοτικής. 3) Το ουσιαστικό «τὸ τέρας» κλίνεται στον ενικό κατά «τὸ πέρας» και στον πληθυντικό κλίνεται και κατά «τὸ κρέας».

Θηλυκά σιγμοληκτα διπλόθεμα σε –ως, -οῦς

	ΕΝΙΚΟΣ			ΕΝΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ἡ	αἰδὼς		ἡ	Ἠὼς
ΓΕΝΙΚΗ	τὴς	αἰδοῦς		τὴς	Ἠοῦς
ΔΟΤΙΚΗ	τῇ	αἰδοῖ		τῇ	Ἠοῖ
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τήν	αἰδῶ		τήν	Ἠῶ
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	αἰδὼς		(ὦ)	Ἠὼς

Παρατήρηση Τα ουσιαστικά «ἡ αἰδὼς» και «ἡ ἠὼς» δε σχηματίζουν πληθυντικό.

Συνήθη ανώμαλα ουσιαστικά

 

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ὁ	παῖς		οἱ	παῖδες
ΓΕΝΙΚΗ	τοῦ	παιδός		τῶν	παίδων
ΔΟΤΙΚΗ	τῷ	παιδί		τοῖς	παισί(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τόν	παῖδα		τούς	παῖδας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	παῖ		(ὦ)	παῖδες

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ἡ	ναῦς		αἱ	νῆες
ΓΕΝΙΚΗ	τῆς	νεώς		τῶν	νεῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῇ	νηῒ		ταῖς	ναυσί(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τήν	ναῦν		τάς	ναῦς
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	ναῦ		(ὦ)	νῆες

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ἡ	γυνή		αἱ	γυναῖκες
ΓΕΝΙΚΗ	τῆς	γυναικός		τῶν	γυναικῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῇ	γυναικί		ταῖς	γυναιξί(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τήν	γυναῖκα		τάς	γυναῖκας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	γύναι		(ὦ)	γυναῖκες

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ἡ	χείρ		αἱ	χεῖρες
ΓΕΝΙΚΗ	τῆς	χειρός		τῶν	χειρῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῇ	χειρί		τας	χερσί(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τήν	χεῖρα		τάς	χεῖρας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	χείρ		(ὦ)	χεῖρες

	ΕΝΙΚΟΣ			ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ	ἡ	κλεὶς		αἱ	κλεῖδες
ΓΕΝΙΚΗ	τῆς	κλειδὸς		τῶν	κλειδῶν
ΔΟΤΙΚΗ	τῇ	κλειδὶ		τας	κλεισὶ(ν)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ	τήν	κλεῖδα / κλεῖν		τάς	κλεῖδας
ΚΛΗΤΙΚΗ	(ὦ)	κλεὶς		(ὦ)	κλεῖδες

Ενικός αριθμός
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ.	ὁ υἱὸς τοῦ υἱοῦ / υἱέος τῷ υἱῷ / υἱεῖ τὸν υἱὸν (ὦ) υἱὲ	ὁ πρεσβευτὴς τοῦ πρεσβευτοῦ τῷ πρεσβευτῇ τὸν πρεσβευτὴν (ὦ) πρεσβευτὰ

Πληθυντικός αριθμός
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ.	οἱ υἱοὶ / υἱεῖς τῶν υἱῶν / υἱέων τοῖς υἱοῖς / υἱέσι τοὺς υἱοὺς / υἱέας / υἱεῖς (ὦ) υἱοὶ / υἱεῖς	οἱ πρέσβεις τῶν πρέσβεων τοῖς πρέσβεσι τοὺς πρέσβεις (ὦ) πρέσβεις

Ενικός αριθμός
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ.	ὁ χρὼς  τοῦ χρωτὸς τῷ χρωτὶ / χρῷ τὸν χρῶτα (ὦ) -	ὁ Ἄρης τοῦ Ἄρεως τῷ Ἄρει τὸν Ἄρη / Ἄρην (ὦ) Ἄρες

(χωρίς πληθυντικό)

Ενικός αριθμός
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ.	ὁ μάρτυς τοῦ μάρτυρος τῷ μάρτυρι τὸν μάρτυρα (ὦ) μάρτυς	ὁ, ἡ κύων τοῦ, τῆς κυνὸς τῷ, τῇ κυνὶ τὸν, τὴν κύνα (ὦ) κύον	ὁ Ζεὺς τοῦ Διὸς τῷ Διὶ τὸν Δία (ὦ) Ζεῦ

Πληθυντικός αριθμός
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ.	οἱ μάρτυρες τῶν μαρτύρων τοῖς μάρτυσι τοὺς μάρτυρας (ὦ) μάρτυρες	οἱ, αἱ κύνες τῶν κυνῶν τοῖς, ταῖς κυσὶ(ν) τοὺς, τὰς κύνας (ὦ) κύνες

Ενικός αριθμός
Ον. Γεν. Δοτ.	τὸ οὖς τοῦ ὠτὸς τῷ ὠτὶ	τὸ ὕδωρ τοῦ ὕδατος τῷ ὕδατι	τὸ δόρυ τοῦ δόρατος τῷ δόρατι	τὸ φρέαρ τοῦ φρέατος τῷ φρέατι
Αιτ. Κλ.	τὸ οὖς (ὦ) οὖς	τὸ ὕδωρ (ὦ) ὕδωρ	τὸ δόρυ (ὦ) δόρυ	τὸ φρέαρ (ὦ) φρέαρ

Πληθυντικός αριθμός
Ον. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλ.	τὰ ὦτα τῶν ὤτων τοῖς ὠσὶ(ν) τὰ ὦτα (ὦ) ὦτα	τὰ ὕδατα τῶν ὑδάτων τοῖς ὕδασι(ν) τὰ ὕδατα (ὦ) ὕδατα	τὰ δόρατα τῶν δοράτων τοῖς δόρασι(ν) τὰ δόρατα (ὦ) δόρατα	τὰ φρέατα τῶν φρεάτων τοῖς φρέασι(ν) τὰ φρέατα (ὦ) φρέατα

ΕΤΕΡΟΓΕΝΗ ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ὁ λύχνος ὁ σῖτος ὁ δεσμὸς ὁ σταθμὸς τὸ στάδιον	τὰ λύχνα τὰ σῖτα οἱ δεσμοὶ και τὰ δεσμὰ οἱ σταθμοὶ και τὰ σταθμὰ τὰ στάδια και οἱ στάδιοι
ὁ ζυγός και τὸ ζυγόν	τὰ ζυγά

Επιμέλεια: Χαρίδημος Ξενικάκης